Văn khấn Tảo mộ, tiết thanh minh 3-3

Đi Tảo mộ đầu năm là một nét đẹp trong văn hóa tâm linh của người Việt. Với mục đích là để tưởng nhớ tổ tiên, người thân đã khuất. Các công việc chính của ngày Tảo mộ là việc sửa sang, dọn dẹp cây cỏ trên mộ cho sạch sẽ hoặc đắp thê đất lên mộ cho đầy đặn, hết cỏ dại.

Sau đó, những người đi Tảo mộ thắp vài nén hương và đốt vàng mã cho người đã khuất. Sau khi đặt lễ và đốt nhanh xong thành vái ba vái các vị Linh thần Thổ địa rồi đọc bài khấn cho lễ Tảo mộ.
 

I. Ý nghĩa ngày Tết Thanh Minh

Theo quan niệm của các cụ, một năm thường có 24 tiết khí, trong đó tiết Thanh Minh (hay còn được gọi là Tết Thanh Minh) là tiết khí thứ 5. Thanh Minh hiểu theo tiếng Hán Việt mang ý nghĩa là trời trong sáng, quang quẻ. Do đó, tiết Thanh Minh được biết là khoảng thời gian thời tiết có sự chuyển dần từ nồm ẩm sang mát mẻ và sạch sẽ, không còn xuất hiện những cơn mưa phùn ẩm ướt. Vào ngày này, các gia đình thường sẽ ghé thăm khu mộ tổ tiên, quét dọn phần mồ mả, làm cỏ và sửa sang lại, sau đó tiến hành thắp hương, dâng lễ thành kính tưởng nhớ các cụ ông bà, tổ tiên đã khuất. Đây còn được gọi là lễ tảo mộ, là một phong tục phổ biến, quan trọng trong tâm thức người Việt Nam ta.
 

II. Những việc cần làm trong tiết Thanh Minh

Người dân Việt Nam lấy ngày tết Thanh Minh là dịp để đi sửa phần mộ của tổ tiên, dòng họ mình để phần mộ được sạch sẽ. Khi đi tảo mộ, mọi người thường mang theo cuốc, xẻng để đắp lại những chỗ mồ bị nứt, bị hở, rẫy những cây cỏ dại và những cây hoang mọc xung quanh, trùm lên mộ và cũng để tránh cho các loài rắn, chuột đào hang, làm tổ.

Sau khi hoàn thành, mọi người thường thắp những nén hương thơm ngát và có thể trồng nên trên mộ một vài cây hoa nhỏ như cây bỏng, hoa mười giờ... Hoặc là mọi người cắm những bông hoa tươi đẹp cho các linh hồn đã khuất.
 

III. Cách sắm lễ cúng tiết Thanh Minh

Thông thường việc chuẩn bị sắm lễ tết thanh minh sẽ phải chuẩn bị sớm trước 1 - 2 ngày và đi tảo mộ, cúng lễ ngoài mộ phần từ sáng sớm. Trong đó, sắm lễ cúng tết thanh minh là rất quan trọng và cần chuẩn bị phần lễ như sau:

• Giấy ngũ sắc, nhang, đèn, giấy tiền, vàng bạc, quần áo giấy,…
• Các loại bánh và quả tươi
• Trầu cau, rượu
• Nước sạch
• Một số món ăn tùy theo điều kiện mỗi nhà nhưng nên là đồ chay, hoặc nếu cúng đồ mặn thì có thể chọn chân giò, gà luộc hoặc một khoanh giò nạc.
• Một bộ tam sinh: Bộ tam sinh dùng để tế trong các đại lễ ngày xưa là ba con vật: bò, heo, dê. Tuy nhiên, hiện nay tùy theo phong tục tập quán của địa phương ở đâu và hoàn cảnh gia đình mà có thể chuẩn bị lễ này hay không.

Tại một số đại phương, một số gia đình tùy thuộc vào tập quán và điều kiện mà có thể làm thêm mâm cơm cúng đầy đủ bao gồm xôi, gà, canh măng, miến xào hoặc sắp mâm cúng chỉ với hoa quả tươi, trà, thuốc lá.

Ở ngoài mộ

Gia chủ có thể sắp đồ cúng vào một chỗ thờ chung, sau đó thắp nhang, đèn và vái 3 lần để tỏ lòng thành với quan thổ công thổ địa rồi mới mời gia tiên trở về và đọc bài khấn vái cho tết thanh minh.

Trong khi chờ hương tàn ở chỗ thờ thần linh, mọi người trong gia đình sẽ ra khu lăng mộ của gia đình để thắp hương và xin phép ông bà cho mình được dọn dẹp. Sau khi lễ cúng hoàn tất, mọi người mới bắt đầu sửa sang, dọn dẹp. Khi tuần hương đã được 2/3 thì mọi người có thể tạ lễ, hóa vàng, xin lộc và ra về.

Ở nhà

Gia chủ cần dọn dẹp sạch sẽ nhà cửa và bàn thờ gia tiên. Mọi người nên chuẩn bị mâm cỗ ở nhà sẵn để cúng tổ tiên. Sau đó thắp hương khấn vái như các tập tục cúng kiến khác.

Quan trọng là phải thành tâm và trang trọng khi làm lễ để thể hiện lòng thành kính với gia tiên ông bà.
 

IV. Cách cúng Thanh minh ngoài mộ phần

Công việc chính của tảo mộ là sửa sang các ngôi mộ của tổ tiên cho được sạch sẽ. Nhân ngày Thanh minh, người ta mang theo xẻng, cuốc để đắp lại nấm mồ cho đầy đặn, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang mọc trùm lên mộ cũng như tránh không để cho các loài động vật hoang dã như rắn, chuột đào hang, làm tổ mà theo suy nghĩ của họ là có thể phạm tới linh hồn người đã khuất. Sau đó, người tảo mộ đặt lễ vật cúng Tết Thanh Minh vào chỗ thờ chung để làm lễ. Nếu nơi đó không có chỗ thờ, không phải nghĩa trang thì cần chuẩn bị đôn, kệ để đặt đồ lễ chứ không xếp trên mặt đất.

Bắt đầu vào lễ, gia chủ thắp hương, đèn và khấn theo bài cúng lễ Thanh minh. Sau khi hoàn tất các việc, gia chủ chờ cho hương cháy được khoảng 2/3 thì lễ tạ, hóa vàng và xin lộc về nhà để làm lễ gia thần và gia tiên ở nhà. Nếu gia chủ viết bài cúng ra giấy thì đọc xong đem hóa cùng tờ tiền giấy vàng. Ngoài ra cũng cần cắm những ngôi mộ gần cạnh đó mỗi mộ một nén hương để tỏ lòng kính trọng và chia sẻ sự thành kính với những ngôi mộ không được chăm sóc cẩn thận hay vô chủ, không có người viếng thăm.
 

V. Văn khấn lễ Thanh Minh

1. Văn khấn long mạch, sơn thần thổ phủ tiết thanh minh 3-3

Na mô A Di Đà Phật

Na mô A Di Đà Phật

Na mô A Di Đà Phật

Kính lạy:

Hoàng thiên Hậu Thổ, Chư vị Tồn thần

Các ngài Thần linh bản xứ cai quản ở trong khu vực này

Hôm nay là ngày……………………………………

Tín chủ con là………………………………………

Ngụ tại………………………………………………..

Nhân tiết Thanh minh(hoặc là nhân tiết thu, tiết đông, hoặc nhân ngày lành tháng tốt,…)

Thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày ra trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.

Tình cớ chỉ vì: chúng con có ngôi mộ của ………………………

Táng tại xứ này, nay muốn sửa sang xây đắp (hoặc tảo mộ, bốc mộ,…). Vì vậy, chúng con xin kính cáo các đấng Thần minh, Thổ công, Thoorphur long mạch, Tiền chu tước, Hậu huyền vũ, Tả Thanh long, Hữu Bạch hổ và Liệt vị Tôn thần cai quản ở trong khu vực này. Thiết nghĩ: Tôn thần thông minh chính trực, đức lớn công lao, nhân từ hiếu sinh, hộ nhân giúp vật, nay xin thương xót tín chủ chúng con, tới đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát u đồ. Lại phù trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an ninh, tám tiết, bốn mùa thịnh vượng, khiến cho tất cả đều được thấm nhuần, tắm gội ánh quang của chư vị phúc thần.

Giãn tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Cẩn cáo.

Bài khấn này dùng chon con cháu ra thăm viếng mộ, thắp hương hoặc tảo mộ, đắp mộ, xây mộ hay các ngày thanh minh, nguyên đán để xin phép các vị thần linh ở khu mộ, sau đó mới tiến hành làm. Lễ khấn long mạch, sơn thần thổ phủ thường được tiến hành vào chiều ngày mồng 3 hoặc mồng 3 tháng 3 âm lịch.
 

2. Văn khấn vong linh tại tiết mộ tiết thanh minh

(Dùng cho các ngày tảo mộ, đắp mộ, xây mộ hoặc thăm viếng mộ,…)

Na mô A Di Đà Phật

Na mô A Di Đà Phật

Na mô A Di Đà Phật

Kính lạy hương linh: (Hiển khải, Hiển tỷ hoặc Tổ khảo …..)

Hôm nay là ngày…….tháng…………năm…………

Tín chủ con là: …………………………………………………………………………………………………………………….

Cùng gia quyến ngụ tại……………………………………………………………………………………………………

Nhân tiết…………………………………………………………………………………………………………………………

Chúng con và toàn thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dầy, gây dựng cơ nghiệp của …………………..chạnh lòng nghĩ  đến âm phần ở nơi hoang vắng, thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thức cúng dâng, cáo yết tôn thần, hiến cúng hương linh,… Lại xin sửa sang phần mộ, bồi sa, bồi thổ, cho được dầy bền, tu sửa minh dduwowngfhauaj quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, cảm niệm thần linh phù độ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái. Cầu Tiên Tổ phách thể bình yên, mộ vững bền tựa núi non hung vĩ. Con cháu chúng con xin vì hương linh ……………, phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc, cúng dân Tam Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuân tông nhân để lấy phúc này hướng về tiên tổ.

Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trị con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Che tai, cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điềm lành mang đến, điềm dữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hòe tươi tốt, cháu con vui hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.

Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Cẩn cáo.